๐ฅญ(เคตเคฐ्เคฃ-เคตिเคाเคฐ)-(Phonology)๐ฅญ
เคตเคฐ्เคฃ, เคตเคฐ्เคฃเคฎाเคฒा เคी เคชเคฐिเคญाเคทा-
เคตเคฐ्เคฃ(Phonology)- เคตเคฐ्เคฃ เคเคธ เคฎूเคฒ เคง्เคตเคจि เคो เคเคนเคคे เคนैं, เคिเคธเคे เคंเคก เคฏा เคुเคเฅे เคจเคนीं เคिเคฏे เคा เคธเคเคคे।
เคฆूเคธเคฐे เคถเคฌ्เคฆों เคฎें- เคिเคธी เคญाเคทा เคी เคोเคी-เคธे-เคोเคी เคธ्เคตीเคृเคค เคง्เคตเคจि เคตเคฐ्เคฃ เคเคนเคฒाเคคी เคนै।
เคैเคธे- เค , เค, เคต, เค, เค, เค् เคเคค्เคฏाเคฆि।
เคตเคฐ्เคฃ เคญाเคทा เคी เคธเคฌเคธे เคोเคी เคเคाเค เคนै, เคเคธเคे เคเคฐ เคंเคก เคจเคนीं เคिเคฏे เคा เคธเคเคคे।
เคเคฆाเคนเคฐเคฃ เคฆ्เคตाเคฐा เคฎूเคฒ เคง्เคตเคจिเคฏों เคो เคฏเคนाँ เคธ्เคชเคท्เค เคिเคฏा เคा เคธเคเคคा เคนै। 'เคฐाเคฎ' เคเคฐ 'เคเคฏा' เคฎें เคाเคฐ-เคाเคฐ เคฎूเคฒ เคง्เคตเคจिเคฏाँ เคนैं, เคिเคจเคे เคंเคก เคจเคนीं เคिเคฏे เคा เคธเคเคคे- เคฐ + เค + เคฎ + เค = เคฐाเคฎ, เค + เค + เคฏ + เค = เคเคฏा। เคเคจ्เคนीं เค เคंเคก เคฎूเคฒ เคง्เคตเคจिเคฏों เคो เคตเคฐ्เคฃ เคเคนเคคे เคนैं। เคนเคฐ เคตเคฐ्เคฃ เคी เค เคชเคจी เคฒिเคชि เคนोเคคी เคนै। เคฒिเคชि เคो เคตเคฐ्เคฃ-เคธंเคेเคค เคญी เคเคนเคคे เคนैं। เคนिเคจ्เคฆी เคฎें 52 เคตเคฐ्เคฃ เคนैं।
เคตเคฐ्เคฃเคฎाเคฒा(Alphabet)- เคตเคฐ्เคฃों เคे เคธเคฎूเคน เคो เคตเคฐ्เคฃเคฎाเคฒा เคเคนเคคे เคนैं।
เคเคธे เคนเคฎ เคเคธे เคญी เคเคน เคธเคเคคे เคนै, เคिเคธी เคญाเคทा เคे เคธเคฎเคธ्เคค เคตเคฐ्เคฃो เคे เคธเคฎूเคน เคो เคตเคฐ्เคฃเคฎाเคฒा เคเคนเคคे เคนैै।
เคช्เคฐเคค्เคฏेเค เคญाเคทा เคी เค เคชเคจी เคตเคฐ्เคฃเคฎाเคฒा เคนोเคคी เคนै।
เค ंเค्เคฐेเคी- A, B, C, D, E....
เคตเคฐ्เคฃ เคे เคญेเคฆ
เคนिंเคฆी เคญाเคทा เคฎें เคตเคฐ्เคฃ เคฆो เคช्เคฐเคाเคฐ เคे เคนोเคคे เคนै- (1)เคธ्เคตเคฐ (vowel)
(1) เคธ्เคตเคฐ (vowel) :- เคตे เคตเคฐ्เคฃ เคिเคจเคे เคเค्เคाเคฐเคฃ เคฎें เคिเคธी เค เคจ्เคฏ เคตเคฐ्เคฃ เคी เคธเคนाเคฏเคคा เคी เคเคตเคถ्เคฏเคเคคा เคจเคนीं เคนोเคคी, เคธ्เคตเคฐ เคเคนเคฒाเคคा เคนै।
เคฆूเคธเคฐे เคถเคฌ्เคฆों เคฎें- เคिเคจ เคตเคฐ्เคฃों เคे เคเค्เคाเคฐเคฃ เคฎें เคซेเฅเฅों เคी เคตाเคฏु เคฌिเคจा เคฐुเคे (เค เคฌाเคง เคเคคि เคธे) เคฎुเค เคธे เคจिเคเคฒ เคाเค, เคเคจ्เคนें เคธ्เคตเคฐ เคเคนเคคे เคนैं।
เคเคธเคे เคเค्เคाเคฐเคฃ เคฎें เคंเค , เคคाเคฒु เคा เคเคชเคฏोเค เคนोเคคा เคนै, เคीเคญ, เคนोเค เคा เคจเคนीं।
เคนिंเคฆी เคตเคฐ्เคฃเคฎाเคฒा เคฎें 16 เคธ्เคตเคฐ เคนै
เคैเคธे- เค เค เค เค เค เค เค เค เค เค เค ं เค ः เค เฅ เค เฅก।
เคธ्เคตเคฐ เคे เคญेเคฆ
(i) เคฎूเคฒ เคธ्เคตเคฐ (ii) เคธंเคฏुเค्เคค เคธ्เคตเคฐ
เคฎूเคฒ เคธ्เคตเคฐ เคे เคญेเคฆ
เคฎूเคฒ เคธ्เคตเคฐ เคे เคคीเคจ เคญेเคฆ เคนोเคคे เคนै-
(i) เคน्เคธ्เคต เคธ्เคตเคฐ (ii) เคฆीเคฐ्เค เคธ्เคตเคฐ (iii)เคช्เคฒुเคค เคธ्เคตเคฐ
(i)เคน्เคฐเคธ्เคต เคธ्เคตเคฐ(Short Vowels):- เคिเคจ เคธ्เคตเคฐों เคे เคเค्เคाเคฐเคฃ เคฎें เคเคฎ เคธเคฎเคฏ เคฒเคเคคा เคนै เคเคจ्เคนें เคน्เคธ्เคต เคธ्เคตเคฐ เคเคนเคคे เคนै।
เคน्เคธ्เคต เคธ्เคตเคฐ เคाเคฐ เคนोเคคे เคนै- เค เค เค เค।
'เค' เคी เคฎाเคค्เคฐा (ृ) เคे เคฐूเคช เคฎें เคฒเคाเค เคाเคคी เคนै เคคเคฅा เคเค्เคाเคฐเคฃ 'เคฐि' เคी เคคเคฐเคน เคนोเคคा เคนै।
(ii)เคฆीเคฐ्เค เคธ्เคตเคฐ(Long Vowels):- เคตे เคธ्เคตเคฐ เคिเคจเคे เคเค्เคाเคฐเคฃ เคฎें เคน्เคฐเคธ्เคต เคธ्เคตเคฐ เคธे เคฆोเคुเคจा เคธเคฎเคฏ เคฒเคเคคा เคนै, เคตे เคฆीเคฐ्เค เคธ्เคตเคฐ เคเคนเคฒाเคคे เคนैं।
เคธเคฐเคฒ เคถเคฌ्เคฆों เคฎें- เคธ्เคตเคฐों เคเค्เคाเคฐเคฃ เคฎें เค เคงिเค เคธเคฎเคฏ เคฒเคเคคा เคนै เคเคจ्เคนें เคฆीเคฐ्เค เคธ्เคตเคฐ เคเคนเคคे เคนै।
เคฆीเคฐ्เค เคธ्เคตเคฐ เคธाเคค เคนोเคคे เคนै- เค, เค, เค, เค, เค, เค, เค।
เคฆीเคฐ्เค เคธ्เคตเคฐ เคฆो เคถเคฌ्เคฆों เคे เคฏोเค เคธे เคฌเคจเคคे เคนै।
เคैเคธे- เค= (เค + เค )
เค= (เค + เค)
เค= (เค + เค)
เค= (เค + เค)
เค= (เค + เค)
เค= (เค + เค)
(iii)เคช्เคฒुเคค เคธ्เคตเคฐ:- เคตे เคธ्เคตเคฐ เคिเคจเคे เคเค्เคाเคฐเคฃ เคฎें เคฆीเคฐ्เค เคธ्เคตเคฐ เคธे เคญी เค เคงिเค เคธเคฎเคฏ เคฏाเคจी เคคीเคจ เคฎाเคค्เคฐाเคं เคा เคธเคฎเคฏ เคฒเคเคคा เคนै, เคช्เคฒुเคค เคธ्เคตเคฐ เคเคนเคฒाเคคे เคนैं।
เคธเคฐเคฒ เคถเคฌ्เคฆों เคฎें- เคिเคธ เคธ्เคตเคฐ เคे เคเค्เคाเคฐเคฃ เคฎें เคคिเคुเคจा เคธเคฎเคฏ เคฒเคे, เคเคธे 'เคช्เคฒुเคค' เคเคนเคคे เคนैं।
เคเคธเคा เคिเคน्เคจ (เคฝ) เคนै। เคเคธเคा เคช्เคฐเคฏोเค เค เคเคธเคฐ เคชुเคाเคฐเคคे เคธเคฎเคฏ เคिเคฏा เคाเคคा เคนै। เคैเคธे- เคธुเคจोเคฝเคฝ, เคฐाเคฝเคฝเคฎ, เคเคฝเคฝเคฎ्।
เคนिเคจ्เคฆी เคฎें เคธाเคงाเคฐเคฃเคคः เคช्เคฒुเคค เคा เคช्เคฐเคฏोเค เคจเคนीं เคนोเคคा। เคตैเคฆिเค เคญाเคทा เคฎें เคช्เคฒुเคค เคธ्เคตเคฐ เคा เคช्เคฐเคฏोเค เค เคงिเค เคนुเค เคนै। เคเคธे 'เคค्เคฐिเคฎाเคค्เคฐिเค' เคธ्เคตเคฐ เคญी เคเคนเคคे เคนैं।
เค ं, เค ः เค เคฏोเคเคตाเคน เคเคนเคฒाเคคे เคนैं। เคตเคฐ्เคฃเคฎाเคฒा เคฎें เคเคจเคा เคธ्เคฅाเคจ เคธ्เคตเคฐों เคे เคฌाเคฆ เคเคฐ เคต्เคฏंเคเคจों เคธे เคชเคนเคฒे เคนोเคคा เคนै। เค ं เคो เค เคจुเคธ्เคตाเคฐ เคคเคฅा เค ः เคो เคตिเคธเคฐ्เค เคเคนा เคाเคคा เคนै।
เค เคจुเคจाเคธिเค, เคจिเคฐเคจुเคจाเคธिเค, เค เคจुเคธ्เคตाเคฐ เคเคฐ เคตिเคธเคฐ्เค- เคนिเคจ्เคฆी เคฎें เคธ्เคตเคฐों เคा เคเค्เคाเคฐเคฃ เค เคจुเคจाเคธिเค เคเคฐ เคจिเคฐเคจुเคจाเคธिเค เคนोเคคा เคนैं। เค เคจुเคธ्เคตाเคฐ เคเคฐ เคตिเคฐ्เคธเค เคต्เคฏंเคเคจ เคนैं, เคो เคธ्เคตเคฐ เคे เคฌाเคฆ, เคธ्เคตเคฐ เคธे เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐ เคเคคे เคนैं। เคเคจเคे เคธंเคेเคคเคिเคน्เคจ เคเคธ เคช्เคฐเคाเคฐ เคนैं।
เค เคจुเคจाเคธिเค (ँ)- เคเคธे เคธ्เคตเคฐों เคा เคเค्เคाเคฐเคฃ เคจाเค เคเคฐ เคฎुँเคน เคธे เคนोเคคा เคนै เคเคฐ เคเค्เคाเคฐเคฃ เคฎें เคฒเคुเคคा เคฐเคนเคคी เคนै। เคैเคธे- เคाँเคต, เคฆाँเคค, เคँเคเคจ, เคธाँเคा เคเคค्เคฏाเคฆि।
เค เคจुเคธ्เคตाเคฐ (ं)- เคฏเคน เคธ्เคตเคฐ เคे เคฌाเคฆ เคเคจेเคตाเคฒा เคต्เคฏंเคเคจ เคนै, เคिเคธเคी เคง्เคตเคจि เคจाเค เคธे เคจिเคเคฒเคคी เคนै। เคैเคธे- เค ंเคूเคฐ, เค ंเคเคฆ, เคंเคเคจ।
เคจिเคฐเคจुเคจाเคธिเค- เคेเคตเคฒ เคฎुँเคน เคธे เคฌोเคฒे เคाเคจेเคตाเคฒा เคธเคธ्เคตเคฐ เคตเคฐ्เคฃों เคो เคจिเคฐเคจुเคจाเคธिเค เคเคนเคคे เคนैं। เคैเคธे- เคเคงเคฐ, เคเคงเคฐ, เคเคช, เค เคชเคจा, เคเคฐ เคเคค्เคฏाเคฆि।
เคตिเคธเคฐ्เค (ः)- เค เคจुเคธ्เคตाเคฐ เคी เคคเคฐเคน เคตिเคธเคฐ्เค เคญी เคธ्เคตเคฐ เคे เคฌाเคฆ เคเคคा เคนै। เคฏเคน เคต्เคฏंเคเคจ เคนै เคเคฐ เคเคธเคा เคเค्เคाเคฐเคฃ 'เคน' เคी เคคเคฐเคน เคนोเคคा เคนै। เคธंเคธ्เคृเคค เคฎें เคเคธเคा เคाเคซी เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เคนै। เคนिเคจ्เคฆी เคฎें เค เคฌ เคเคธเคा เค เคญाเคต เคนोเคคा เคा เคฐเคนा เคนै; เคिเคจ्เคคु เคคเคค्เคธเคฎ เคถเคฌ्เคฆों เคे เคช्เคฐเคฏोเค เคฎें เคเคธเคा เคเค เคญी เคเคชเคฏोเค เคนोเคคा เคนै। เคैเคธे- เคฎเคจःเคाเคฎเคจा, เคชเคฏःเคชाเคจ, เค เคคः, เคธ्เคตเคคः, เคฆुःเค เคเคค्เคฏाเคฆि।
เคिเคช्เคชเคฃी- เค เคจुเคธ्เคตाเคฐ เคเคฐ เคตिเคธเคฐ्เค เคจ เคคो เคธ्เคตเคฐ เคนैं, เคจ เคต्เคฏंเคเคจ; เคिเคจ्เคคु เคฏे เคธ्เคตเคฐों เคे เคธเคนाเคฐे เคเคฒเคคे เคนैं। เคธ्เคตเคฐ เคเคฐ เคต्เคฏंเคเคจ เคฆोเคจों เคฎें เคเคจเคा เคเคชเคฏोเค เคนोเคคा เคนै। เคैเคธे- เค ंเคเคฆ, เคฐंเค। เคเคธ เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคง เคฎें เคเคाเคฐ्เคฏ เคिเคถोเคฐीเคฆाเคธ เคตाเคเคชेเคฏी เคा เคเคฅเคจ เคนै เคि ''เคฏे เคธ्เคตเคฐ เคจเคนीं เคนैं เคเคฐ เคต्เคฏंเคเคจों เคी เคคเคฐเคน เคฏे เคธ्เคตเคฐों เคे เคชूเคฐ्เคต เคจเคนीं เคชเคถ्เคฐ्เคाเคค เคเคคे เคนैं, ''เคเคธเคฒिเค เคต्เคฏंเคเคจ เคจเคนीं। เคเคธเคฒिเค เคเคจ เคฆोเคจों เคง्เคตเคจिเคฏों เคो 'เค เคฏोเคเคตाเคน' เคเคนเคคे เคนैं।'' เค เคฏोเคเคตाเคน เคा เค เคฐ्เคฅ เคนै- เคฏोเค เคจ เคนोเคจे เคชเคฐ เคญी เคो เคธाเคฅ เคฐเคนे।
เค เคจुเคธ्เคตाเคฐ เคเคฐ เค เคจुเคจाเคธिเค เคฎें เค เคจ्เคคเคฐ
เค เคจुเคจाเคธिเค เคे เคเค्เคाเคฐเคฃ เคฎें เคจाเค เคธे เคฌเคนुเคค เคเคฎ เคธाँเคธ เคจिเคเคฒเคคी เคนै เคเคฐ เคฎुँเคน เคธे เค เคงिเค, เคैเคธे- เคँเคธू, เคँเคค, เคाँเคต, เคिเฅिเคฏाँ เคเคค्เคฏाเคฆि।
เคชเคฐ เค เคจुเคธ्เคตाเคฐ เคे เคเค्เคाเคฐเคฃ เคฎें เคจाเค เคธे เค เคงिเค เคธाँเคธ เคจिเคเคฒเคคी เคนै เคเคฐ เคฎुเค เคธे เคเคฎ, เคैเคธे- เค ंเค, เค ंเคถ, เคชंเค, เค ंเค เคเคค्เคฏाเคฆि।
เค เคจुเคจाเคธिเค เคธ्เคตเคฐ เคी เคตिเคถेเคทเคคा เคนै, เค เคฐ्เคฅाเคค เค เคจुเคจाเคธिเค เคธ्เคตเคฐों เคชเคฐ เคเคจ्เคฆ्เคฐเคฌिเคจ्เคฆु เคฒเคเคคा เคนै। เคฒेเคिเคจ, เค เคจुเคธ्เคตाเคฐ เคเค เคต्เคฏंเคเคจ เคง्เคตเคจि เคนै।
เค เคจुเคธ्เคตाเคฐ เคी เคง्เคตเคจि เคช्เคฐเคเค เคเคฐเคจे เคे เคฒिเค เคตเคฐ्เคฃ เคชเคฐ เคฌिเคจ्เคฆु เคฒเคाเคฏा เคाเคคा เคนै। เคคเคค्เคธเคฎ เคถเคฌ्เคฆों เคฎें เค เคจुเคธ्เคตाเคฐ เคฒเคเคคा เคนै เคเคฐ เคเคจเคे เคคเคฆ्เคญเคต เคฐूเคชों เคฎें เคเคจ्เคฆ्เคฐเคฌिเคจ्เคฆु เคฒเคเคคा เคนै; เคैเคธे- เค ंเคुเคท्เค เคธे เค ँเคूเค ा, เคฆเคจ्เคค เคธे เคฆाँเคค, เค เคจ्เคค्เคฐ เคธे เคँเคค।
เคธ्เคตเคฐों เคी เคฎाเคค्เคฐाเคँ (Vowel Signs)
'เค ' เคे เค เคคिเคฐिเค्เคค เคถेเคท เคธ्เคตเคฐ เคเคฌ เคต्เคฏंเคเคจों เคे เคธाเคฅ เคช्เคฐเคฏुเค्เคค เคिเค เคाเคคे เคนैं เคคो เคเคจเคी เคฎाเคค्เคฐाเคँ เคนी เคฒเคเคคी เคนैं। 'เค ' เคी เคฎाเคค्เคฐा เคจเคนीं เคนोเคคी। เค เคธे เคฐเคนिเคค เคต्เคฏंเคเคจों เคो เคนเคฒंเคค เคฒเคाเคเคฐ เคฆिเคाเคฏा เคाเคคा เคนै। เคฏเคฅा- เค्, เค्, เค् เคเคฆि। 'เค ' เคฒเคเคจे เคชเคฐ เคนเคฒंเคค เคा เคिเคน्เคจ เคนเค เคाเคคा เคนै। เค् + เค =เค, เค् + เค =เค เคเคฆि।
เคตिเคญिเคจ्เคจ เคธ्เคตเคฐों เคी เคฎाเคค्เคฐाเคँ เคเคฐ เคถเคฌ्เคฆों เคฎें เคเคจเคा เคช्เคฐเคฏोเค เคฆेเคिเค-
เคธ्เคตเคฐ เคฎाเคค्เคฐा เคถเคฌ्เคฆ-เคช्เคฐเคฏोเค
เค ा เคฐाเคฎ
เค ि เคฆिเคจ
เค ी เคคीเคฐ
เค ृ เคृเคทเค
เค ु เคुเคฒाเคฌ
เค ू เคซूเคฒ
เค े เคेเคฒा
เค ै เคฎैเคจा
เค ो เคोเคฎเคฒ
เค ौ เคธौเคฐเคญ
เค ं เคो เคฌिเคจ्เคฆु ( ं ) เคคเคฅा เค ः เคो เคตिเคธเคฐ्เค ( ः) เคे เคฐूเคช เคฎें เคฒिเคा เคाเคคा เคนै।
No comments:
Post a Comment
thaks for visiting my website